LEEF Nieuweschoot experimenteert erop los

Project test unieke combinatie van techniek om van aardgas af te komen

Een HeatCycle, Hydrobag en PVT-panelen. Voor bij wie niet meteen een belletje gaat rinkelen: dit zijn drie verschillende installatie-onderdelen om een woning mee te verduurzamen. De apparatuur heeft zich al bewezen, maar de combinatie van de drie is nog experimenteel. LEEF project ‘Nieuweschoot op weg naar CO2-neutraal’ kreeg subsidie voor de uitvoering van het plan en twee van de vier werkgroepleden fungeren dit najaar ook zelf als proefkonijn.

Ze waren in Nieuweschoot al wel bekend met collectieve duurzaamheidsprojecten. Zo kocht het dorp in 2020 onder andere gezamenlijk zonnepanelen in. “Veel dorpsbewoners speelden al met het idee, hadden zelfs al offertes liggen maar nog geen knoop doorgehakt. Toen het idee ontstond het op deze manier te doen – ook vanwege het collectieve voordeel natuurlijk – was de keuze voor velen snel gemaakt”, vertelt Lykele Buwalda.

Nieuweschoot CO2-neutraal

Buwalda is voorzitter van de werkgroep waar ook dorpsgenoten Maurice Endeman, Nico Visser en Dirk-Jan Westra deel van uit maken. De vier kenden elkaar al – in een dorp met zo’n 130 inwoners ken je elkaar al gauw – maar vonden elkaar in hun missie om duurzamer te leven. Nieuweschoot helemaal CO2-neutraal maken. Dat is het doel.

HeatCycle, Hydrobag en PVT panelen

“Het LEEF project borduurt min of meer voort op de collectieve aanschaf van de zonnepanelen”, vertelt Westra. De werkgroep hoorde in 2020 van de mogelijkheid om via LEEF subsidie te krijgen om het dorp te verduurzamen, schreef hiervoor een plan van aanpak en dat voeren we sinds vorig jaar uit.” Het komt er kortweg op neer dat de huishoudens die aan het experiment meedoen, vanaf dit najaar worden verwarmd met een innovatieve warmtepomp (de HeatCycle), een flexibele buffertank waarin je warm water opslaat zodat je dit later kunt gebruikengebruik (de Hydrobag) en hybride zonnepanelen die zowel elektriciteit als warmte opwekken (de PVT-panelen).

Geen lawaai

Endeman: “De HeatCycle haalt warmte uit het afvalwater van de woning. Alleen de warmte wordt teruggewonnen, het afgekoelde water stroomt door naar het riool. De (gerecyclede) warmte wordt voor een deel gebruikt voor het tapwater – zo wordt jouw douche in wezen mogelijk gemaakt door de vorige van je huisgenoot – en voor een deel om de woning te verwarmen. Een voordeel van de HeatCycle is dat hij geen buitenunit heeft en dus geen lawaai maakt. Dat is iets waar veel mensen bij een gewone warmtepomp last van ervaren.”

Opslag van water en zonne-energie

Nog een voordeel: de Hydrobag die ze in Nieuweschoot in plaats van een boilervat inzetten, kan in de kruipruimte worden geplaatst . De waterzak werkt als een enorme kruik waarin warm water wordt opgeslagen om later te kunnen gebruiken. Deze kan zo ook als opslag dienen van een eventueel overschot aan energie uit de zonnepanelen, dat men anders aan het net zou terugleveren. En dit sluit weer aan op het streven naar congestievermindering, dat LEEF Nieuweschoot in haar plan van aanpak heeft opgenomen. Want energie terugleveren levert niet alleen weinig geld op, het is vaak überhaupt niet mogelijk omdat het energienetwerk in steeds meer gebieden de hoeveelheid stroom die het moet transporteren niet meer aan kan.

Maatwerk

De HeatCycle is geschikt voor elk huistype, maar er komt wel wat maatwerk bij kijken. De werkgroep had dan ook een jaar nodig om alle huishoudens op de hoogte te brengen van hun plan, na te gaan wie interesse had om mee te doen, een bewonersbijeenkomst te organiseren om vragen te beantwoorden, de woningen te laten controleren op de mogelijkheden en een offerte op maat aan te vragen. Die laatste stappen deden de mannen in samenwerking met DeWarmte, een start-up die er een missie van maakt om ‘de beste duurzame warmte producten te maken, om zo de warmtetransitie te versnellen’.

650 kuub gas besparen

Na de nodige vertraging door de pandemie, zijn vooralsnog vier huishoudens bereid om daadwerkelijk mee te doen aan het experiment. Vier totaal verschillende woningen, twee ervan behorend tot werkgroepleden Endeman en Westra. Bij hen wordt alles dit najaar geïnstalleerd. Een relatief eenvoudige klus, waarna ze direct beginnen met besparen. De woningen stoten minder CO2 uit en verbruiken minder gas: een gemiddeld huishouden bespaart maar liefst 650 kuub gas per jaar met alleen al de HeatCylcle. De combinatie met de Hydrobag en PVT-panelen zorgt waarschijnlijk voor een (bijna) gasloze woning.

Investering

Visser: “Voordeel van het LEEF project is dat de deelnemers een tegemoetkoming krijgen in de kosten voor de producten die ze moeten aanschaffen. Voor de HeatCycle kunnen ze bovendien ISDE subsidie aanvragen.” De rest betalen de huishoudens zelf en de verwachting is dat de meeste die investering na vijf jaar hebben terugverdiend.

Risico’s

Bij een experiment horen echter ook risico’s. Endeman: “We hadden gehoopt dat we alles dit voorjaar al konden installeren. Dan heb je wat meer tijd om aan de knoppen te draaien, zodat je in de winter niet in de kou zit. Maar als gevolg van de pandemie, drukte bij installateurs en de trage levering van materialen wereldwijd, wordt het nu waarschijnlijk september.” En dan is het erop of eronder. Werkt het echt? Kunnen ze op deze manier comfortabel wonen? De werkgroep rekent erop dat het allemaal goedkomt. Westra, lachend: “Maar we weten het pas na de winter zeker.”

LEEF Groene Gangmakers

Om burgerinitiatieven te ondersteunen op het gebied van duurzame energie, heeft de gemeente Heerenveen het LEEF Lokaal Energie Experimenten Fonds in het leven geroepen.


Nieuweschoot zet stap CO2-neutraliteit

Verduurzaming van alle woningen in Nieuweschoot door middel van de Heatcycle: een innovatieve warmtepomp die gebruik maakt van afvalwater in combinatie met een warmtebatterij.


Actueel